Paper Monsters - debiutancki solowy album studyjny Dave'a Gahana, wokalisty Depeche Mode, który dotąd nie miał specjalnej okazji udzielać się jako autor własnych kompozycji. Co prawda artysta podczas sesji nagraniowej do albumu Depeche Mode, Ultra, w 1996 roku, zaproponował własną kompozycję zatytułowaną roboczo Closer, jednak została ona w całości odrzucona przez Martina Gore'a.
Wraz z wydaniem przez Depeche Mode albumu Exciter i związaną z nim światową trasą koncertową, Exciter Tour (2001), napięcie między Dave'em Gahanem i Martinem Gore'em zaczęło poważnie narastać. Dave miał pretensje zarówno o rolę Andrew Fletchera w zespole, jak i o nieprzejednane stanowisko Martina dotyczące wkładu kompozytorskiego (a raczej jego braku) Dave'a do albumów Depeche Mode. O solowym albumie Gahana zaczęto więc mówić już od dłuższego czasu. Pod koniec 2002 roku Dave pozyskał zaprzyjaźnionych muzyków, Knoxa Chandlera (gitary, bass, sample, programowanie, autor muzyki do wszystkich utworów), a także Victora Indrizzo (perkusja). Poza partiami wokalnymi Dave sam też zagrał na klawiszach i harmonijce ustnej, udowadniając tym samym, że nie jest muzycznym analfabetą za jakiego go uważano. Wraz z producentem Kenem Thomasem znanym z bliskiej współpracy z alternatywno-rockowym zespołem Sigur Rós, muzycy weszli na początku 2003 roku do nowojorskiego studia Electric Lady, efektem czego był debiutancki album Dave'a Gahana, Paper Monsters, którego światowa premiera nastąpiła 2 czerwca 2003 roku.
Miesiąc wcześniej jednak światło dzienne ujrzał pierwszy w dorobku Gahana singiel, Dirty Sticky Floors, z chwytliwą i pulsującą syntezatorową konstrukcją piosenki połączoną z melodyjnym riffem gitary z dopełnieniem przez przebojową linię wokalną. Choć numer w sekcji rytmicznej, gitarowym riffie i w sekcji wokalnej (w refrenie) ewidentnie bazował na wielkim przeboju formacji EMF z 1990 roku, Unbelievable, w znacznym stopniu nawiązywał bezpośrednio do twórczości Depeche Mode; miał w sobie jednak przede wszystkim potencjał komercyjny hitów Just Can't Get Enough i It's No Good i, choć mógł razić nachalnym popem, Dave udowodnił, że podobnie jak Martin, on również ma zdolności do tworzenia przebojowych numerów. Skutecznie, bowiem singiel okazał się komercyjnym sukcesem notując 18. miejsce na brytyjskiej liście przebojów oraz 3. i 7. miejsce na listach zestawień amerykańskiego Billboardu w kategoriach Dance Club Songs i Dance Singles Sales. Ponadto singiel wysoko notowany był m.in. w Niemczech (6. miejsce) czy we Włoszech, gdzie dotarł do 7. miejsca.
Jeżeli jednak ktoś szukałby na Paper Monsters łatwych, chwytliwych, tanecznych i przebojowych piosenek, musiałby się sromotnie rozczarować. Nie takie były intencje Dave'a.
Tytuł Paper Monsters jest wyrazem chęci ostatecznego rozliczenia się artysty z trudną przeszłością, przede wszystkim z kilkuletnim uzależnieniem od kokainy jakie trapiło Dave'a w latach 90., które zresztą nieomal go zabiło i, z którego niemal cudem wyszedł. Jednocześnie Dave nagrywając album Paper Monsters chciał odciąć się muzycznie od twórczości macierzystego zespołu, chociaż w głównej mierze muzyka oparła się na elektronice, niewiele jest w niej odwołań do brzmienia Depeche Mode, tym samym Dave chciał udowodnić swoją artystyczną niezależność i odrębność.
Po otwierającym album przebojowym Dirty Sticky Floors, zagłębiając się dalej w płytę, jest bardziej sentymentalnie i chłodno, gdzie elektronika napotyka na śmiałe - o wiele śmielsze niż w przypadku Depeche Mode - elementy bluesa. Próbkę takich możliwości dostarcza drugi numer płyty, Hold On, pochodzący z podwójnego singla, Bottle Living/Hold On, będący połączeniem luźnych bluesowych riffów gitarowych i trip-hopu w sekcji rytmicznej z melancholijnym wokalem Gahana.
A Little Piece, o trip-hopowej sekcji rytmicznej i symfonicznej, smyczkowej strukturze melodii, jest numerem wyciszającym, po którym następuje mocne uderzenie w postaci utworu Bottle Living, pochodzącego z podwójnego singla Bottle Living/Hold On. Bottle Living jest przebojowym, electro-bluesowym numerem nawiązującym stylistycznie do przeboju Depeche Mode, I Feel You. Zresztą Bottle Living, w odróżnieniu od Dirty Sticky Floors, śmiało mógłby firmować twórczość Depeche Mode, a Dave tym utworem udowadnia swój kompozytorski geniusz dorównujący Martinowi. Numer również namieszał na listach przebojów docierając m.in. do 13. miejsca Dance Singles Sales amerykańskiego Billboardu, 19. miejsca w Niemczech i 36. miejsca w Wlk. Brytanii.
Odważną symfoniczno-bluesową kompozycją jest Black and Blue Again, po której następuje kolejne wyciszenie w postaci przepięknej, symfoniczno-romantycznej ballady, Stay.
Kolejnym z singlowych numerów jest utaneczniony I Need You, nadający nieco pogodniejsze, electro-popowe oblicze albumowi. Singiel dotarł m.in. do 5. i 8. miejsca list Dance Club Songs i Dance Singles Sales w zestawieniach Billboardu, 11. miejsca w Hiszpanii, 23. miejsca w Niemczech, 27. miejsca w Wlk. Brytanii czy 35. miejsca we Włoszech.
Bitter Apple dla odmiany jest kolejną niezwykle melancholijną kompozycją będącą mariażem symfonicznej, smyczkowej przestrzeni z delikatną trip-hopową sekcją rytmiczną.
Hidden Houses, o rockowo-elektronicznym charakterze, to zdecydowanie najlepszy utwór tego albumu; kompozycja nawiązuje do najlepszych wzorców z albumu Songs of Faith and Devotion.
Finałowa kompozycja, Goodbye, oparta jest na bardziej eksperymentalnym brzmieniu elektronicznym w stylu lat 70., jednak pod sam koniec utworu artysta robi coś, czego nie robił wcześniej, ani potem - zapuszcza się w klimat hard-rocka z ostrym riffem gitary i mocnym, rockowym uderzeniem żywej sekcji perkusyjnej - tylko przez około trzydzieści sekund, po czym szybko wraca do wyciszającego refrenu ,,Goodbye".
Album Paper Monsters został przyjęty z mieszanymi uczuciami, przede wszystkim część krytyków zarzucała mu nierówność, jednakże wydawnictwo zostało ciepło przyjęte przez słuchaczy (debiut na 36. miejscu listy albumów w Wlk. Brytanii), zaś wszystkie trzy single, Dirty Sticky Floors, I Need You i Bottle Living / Hold On, szturmowały listy przebojów. Album promowany był poprzez światową trasę koncertową, Paper Monsters Tour, z której wydane zostało DVD, Live Monsters, oraz singiel, A Little Piece.
Innymi osiągnięciami Paper Monsters były sukcesy na listach przebojów, jak 5. miejsce w Niemczech (Offizielle Top 100), 10. miejsce na liście European Albums i we Włoszech czy 21. miejsce we Francji. W Polsce album notowany był na 23. miejscu, w Wlk. Brytanii na 36. miejscu, zaś w USA dotarł do 127. miejsca US Billboard 200.
Niektórzy w związku z ukazaniem się solowego albumu Dave'a Gahana (przy niemal jednoczesnym ukazaniu się solowego albumu Martina Gore'a, Counterfeit²) i dość napiętą atmosferą wewnątrz Depeche Mode, zaczęli wietrzyć rozpad Depeche Mode - nic jednak bardziej mylnego. Solowe wydawnictwo pozwoliło Dave'owi na odkrycie własnego talentu przy jednoczesnym pogodzeniu roli jaką pełnił w Depeche Mode. Co więcej, Martin Gore ostatecznie przekonał się do potencjału twórczego Gahana, powierzając mu komponowanie części repertuaru zespołu, poczynając od albumu Playing The Angel (2005), zaś sami muzycy wyraźnie nabrali jeszcze większej zażyłości i szacunku do siebie nawzajem.
Paper Monsters tym samym być może uratował Depeche Mode przed groźbą rozpadu - i to jest przede wszystkim największą zasługą tego wydawnictwa!
Dave Gahan – vocals, keyboards, Fender Rhodes, harmonica, glockenspiel
Knox Chandler – guitars, dulcimer, cellos, basses, keyboards, sampler, vibraphone, programming, all string arrangements
Victor Indrizzo – drums (tracks 3, 5, 9)
Paul Garisto – drums (tracks 4, 9, 10)
Doug Petty – piano (tracks 3, 6)
Dee Lewis – backing vocals (track 1)
Jane Scarpantoni – cello
Antoine Silverman, Maxim Moston, Joan Wasser – violins (tracks 3, 5)
David Gold – viola (tracks 3, 5)
Jolyon Thomas – tambourine, tom (track 6)
John Collyer – programming
